Εναλλακτικά σενάρια υδροδότησης της Αττικής που θα εφαρμοστούν εντός των επόμενων τριών – τεσσάρων ετών, στην περίπτωση που συνεχιστεί η ανομβρία, εξετάζει η ΕΥΔΑΠ, σε συνεργασία με το αρμόδιο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Ήδη λόγω της ανομβρίας τα νερά που καταναλώνει τη Αττική, δηλαδή περί τα 400 εκατ. κ.μ. ετησίως, δεν αναπληρώνονται και σε συνδυασμό με την αυξημένη κατανάλωση που παρατηρείται το τελευταίο χρονικό διάστημα έχουν περιοριστεί σημαντικά τα αποθέματα των τεσσάρων ταμιευτήρων (Εύηνου, Μόρνου, Λίμνης Μαραθώνα, Υλίκης) που τροφοδοτούν την Αττική.
Τα σχέδια για λειψυδρία από ΕΥΔΑΠ
Είναι ενδεικτικό ότι το συνολικό ετήσιο απολήψιμο απόθεμα υδάτων στις 10 Ιουλίου 2023 των 1.247.131.000 κυβικά μέτρα (m3) έχει περιοριστεί μέσα σε έναν χρόνο στα 1.043.590.000 m3. Έτσι, ο σχεδιασμός της ΕΥΔΑΠ περιλαμβάνει άμεσα μέτρα, όπως είναι η άντληση νερού της Υλίκης και η λειτουργία 17 γεωτρήσεων στην Μαυροσουβάλα που θα συνεισφέρουν περίπου 300.000 κ.μ. την ημέρα, συμπληρώνοντας το βασικό υδατικό σύστημα Εύηνου- Μόρνου.
Περιλαμβάνει ωστόσο και μεσοπρόθεσμα, τα οποία αφορούν στην ένταξη νέων ταμιευτήρων στο υδροδοτικό σύστημα (π.χ. παραποτάμους λίγο πιο μακριά από τον Εύηνο), τον εμπλουτισμό του υπόγειου υδροφορέα με ανακυκλωμένο νερό από τα Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων (π.χ. της Ψυτάλλειας, του Θριασίου κ.ά.), την αφαλάτωση, αλλά και εκμετάλλευση των βρόχινων υδάτων σε υποδομές συγκέντρωσης ομβρίων. Το εκτιμώμενο κόστος, σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της ΕΥΔΑΠ κ. Χάρη Σαχίνη, για τα συγκεκριμένα εναλλακτικά σενάρια εκτιμάται από 500 έως 750 εκατ. ευρώ
Πέρα από τις έκτακτες επενδυτικές ανάγκες που δημιουργεί η κλιματική αλλαγή, για τα επόμενα δέκα έτη (2024-2033) η ΕΥΔΑΠ επενδύει στρατηγικά. Καταρχάς το επενδυτικό της πλάνο περιλαμβάνει την κάλυψη της Ανατολικής Αττικής (περιοχή στην οποίο έχει επεκταθεί η επιχείρηση) με έργα ύψους 900 εκατ. ευρώ, με το 90% αυτών να χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Επίσης, προχωρά σε έργα μετασχηματισμού (έξυπνο δίκτυο και μετρητές, ενεργειακά έργα, νέα συστήματα οικονομικών υπηρεσιών και εφοδιαστικής αλυσίδας) 350 εκατ. ευρώ και άλλα έργα αποχέτευσης προϋπολογισμού 200 εκατ. ευρώ.
Όσον αφορά στην αντικατάσταση του δικτύου ύδρευσης για τη μείωση των διαρροών οι επενδύσεις υπολογίζονται περίπου στα 400 εκατ. ευρώ. Οι διαγωνιστικές διαδικασίες για τις αντικαταστάσεις παλαιωμένων δικτύων για την ερχόμενη πενταετία έχουν ολοκληρωθεί και αναμένεται εκκίνηση των έργων που περιλαμβάνουν 480 χλμ. αγωγών δευτερεύοντος και τριτεύοντος δικτύου και εξυγίανση- αντικατάσταση περίπου 150.000 υδρομετρητών ακινήτων.
Αλλαγή καταστατικού λόγω κλιματικής κρίσης
Η κλιματική αλλαγή και η ανομβρία αλλάζει τους σχεδιασμούς για την εταιρεία που εξυπηρετεί το 40% του ελληνικού πληθυσμού. Έτσι, σήμερα κατά την Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση Μετόχων της επιχείρησης, μεταξύ των θεμάτων της ημερήσιας διάταξης περιλαμβάνεται και η έγκριση της αλλαγής καταστατικού της ΕΥΔΑΠ. Στους σκοπούς της προστίθεται εγκατάσταση συστημάτων επεξεργασίας, ανάκτησης και επαναχρησιμοποίησης αστικών λυμάτων, καθώς και διανομής και αποθήκευσης ανακτημένου νερού.
Επίσης, προτεραιότητα δίνεται στη χρησιμοποίηση του συστήματος ύδρευσης και αποχέτευσης παραλλήλως και για άλλους σκοπούς, ιδίως για την ανάπτυξη τηλεπικοινωνιών και ενεργειακών δραστηριοτήτων, όπως είναι η μελέτη, κατασκευή, λειτουργία και εκμετάλλευση έργων παραγωγής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ).
Επαναχρησιμοποίηση ανακτημένου νερού
Ως προς την ανάπτυξη δραστηριοτήτων προστίθεται η παραγωγή ύδατος από την επεξεργασία λυμάτων προς επαναχρησιμοποίηση και η εκμετάλλευση του ανακτημένου και του μη πόσιμου νερού, ανεξαρτήτως πηγής προέλευσης, ιδίως για σκοπούς άρδευσης, τον εμπλουτισμό υπόγειων υδροφορέων και για βιομηχανική και δημοτική χρήση. Στο νέο καταστατικό περιελήφθη και η δραστηριότητα της κατασκευής ομβριοδεξαμενών αποθήκευσης ύδατος για περαιτέρω εκμετάλλευση και αξιοποίησή του.
Οι εξαγορές και συγχωνεύσεις
Ωστόσο, η κλιματική αλλαγή δεν επιβάλει μόνο την επέκταση της ΕΥΔΑΠ και σε νέες δραστηριότητες αλλά και τη δημιουργία ισχυρών εταιρειών ύδρευσης στην περιφέρεια της χώρας με συμπράξεις και συγχωνεύσεις ώστε να δημιουργηθούν οικονομίες κλίμακας και να καλυφθούν οι νέες ανάγκες που δημιουργεί η υπερθέρμανση του πλανήτη. Έτσι στο καταστατικό της εταιρείας, εκτός από τη δυνατότητα να συνιστά εταιρείες ή κοινοπραξίες, ή να συμμετέχει σε αυτές, προστίθεται και η επιλογή να αποκτά τον έλεγχο εταιρειών ή κοινοπραξιών εντός ή και εκτός της Ελλάδος.
Συναγερμός: Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης κηρύχθηκε η Αττική
Σε κίτρινο συναγερμό βρίσκεται η Αττική, καθώς στη μεγαλύτερη περιφέρεια της χώρας τα αποθέματα νερού πέφτουν συνεχώς με τη λειψυδρία να «χτυπά την πόρτα».
Η Αττική που φιλοξενεί σχεδόν τον μισό πληθυσμό της χώρας και μετά από την παρατεταμένη ανομβρία των τελευταίων δύο ετών, την έλλειψη χιονοπτώσεων και τη συνεχιζόμενη ξηρασία, έχει αποθέματα νερού στους ταμιευτήρες που αρκούν για τα επόμενα τρία χρόνια.
Σύμφωνα με τα δορυφορικά δεδομένα που επεξεργάστηκε το climatebook, στις 2 Ιουλίου 2023, η συνολική έκταση της επιφάνειας της λίμνης ήταν περίπου 16,5 km², ενώ στις 26 Ιουνίου 2024 υπολογίστηκε σε περίπου 12,8 km².
Η ΕΥΔΑΠ βρίσκεται ένα βήμα πριν την απάντληση και μεταφορά νερού στους ταμιευτήρες της Αττικής από τις πηγές της Μαυροσουβάλας που βρίσκεται κάτω από την Πάρνηθα και τις πηγές του μέσου ρου του Βοιωτικού Κηφισού, οι οποίες είναι κοντά στην Υλίκη.
Όπως ανέφερε ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, Φίλιππος Σαχίνης «όσο νερό μπαίνει στους ταμιευτήρες μας τόσο νερό βγαίνει, μπαίνουν 400 εκατομμύρια κυβικά και βγαίνουν 400 εκατομμύρια κυβικά. Αυτή τη στιγμή θα έλεγα ότι είμαστε σε έναν “κίτρινο συναγερμό”. Την τελευταία διετία οι ταμιευτήρες αδειάζουν. Τον Σεπτέμβριο του 2022, οι ταμιευτήρες είχαν 1100 εκατομμύρια κυβικά μέτρα. Αντί να μείνουν σταθερά τον Σεπτέμβριο του 2023 μειώθηκε στα 950 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, [χάσαμε 150 εκατομμύρια]. Τον Σεπτέμβριο του 2024 αναμένεται να πέσει στα 700 εκατομμύρια κυβικά μέτρα που θα αρκούν για τα επόμενα 3 χρόνια.»
Σε κατάσταση συναγερμού βρίσκονται και αρκετά νησιά.
Στη Λέρο υπολειτουργούν οι μονάδες αφαλάτωσης, ενώ και οι γεωτρήσεις φαίνεται να στερεύουν. Στη Λευκάδα παρατηρείται μείωση της στάθμης της κεντρικής γεώτρησης, σε επίπεδα συναγερμού, λόγω της παρατεταμένης ξηρασίας, ενώ διακοπές υδροδότησης, λόγω λειψυδρίας, ανακοινώθηκαν και στο Μεγανήσι.
Οξύ πρόβλημα αντιμετωπίζει και η Χίος, όπου στερεύει το φράγμα του Κατράρη στον νότο, ενώ ραγδαία είναι μείωση στο νερό των γεωτρήσεων.
